หงส์ขาวหรือห่านฟ้า (Mute swan) ที่หลาย ๆ คนเรียกกันเป็นนกน้ำขนาดใหญ่ที่มีขนสีขาวล้วน หงส์ขาวที่นกพูดถึงคือ หงส์ขาว (Mute swan/Cygnus olor) มีขนาดหัวถึงปลายลำตัวยาวประมาณ 125-170 ซม. จะงอยปากสีส้มแดงและขอบสีดำ บนจะงอยปากมีโหนกที่เด่นชัด โหนกของตัวผู้ได้มีขนาดใหญ่ กว่าของตัวเมีย มักรวมฝูงในบึงน้ำ หงส์ขาวเป็นนกขนาดใหญ่ที่บินได้ถึงแม้จะมีน้ำหนักตัวมากก็ตาม
หงส์ขาวเมื่อผสมพันธุ์แล้วก็หาที่ทำรัง โดยจะทำรังบนเนินขนาดใหญ่ ที่พวกมันสร้างขึ้นด้วยพืชริมน้ำในเขตน้ำตื้น บนเกาะที่อยู่ตรงกลางหรือขอบของทะเลสาบ หงส์ขาวมีคู่เดียวและมักจะกลับมาใช้รังเดิม
ในทุก ๆ ปี โดยซ่อมแซมหรืออาจสร้างใหม่ในที่เดิม หงส์ขาวตัวผู้และตัวเมียจะแบ่งหน้าที่การดูแลรัง
ลูกหงส์ขาว หรือที่เรียกว่า Cygnet ไม่มีขนสีขาวสว่างอย่างในหงส์ขาวตัวเต็มวัย แต่ลูกหงส์ขาวมีขนสีเทาหรือน้ำตาลอมเทา และจะงอยปากเป็นสีเทาเข้ม ลูกหงส์ขาวจะคงมีขนสีเทาไว้จนกระทั่งมีอายุ 1 ปี และปีกจะเริ่มผลัดขน หงส์ขาวเมื่อเต็มวัยมีสีขาวล้วน
เมื่อลูกหงส์ขาวโตพอที่จะแยกรังแล้ว แต่ยังอาศัยเป็นครอบครัวเดียวกันและออกหาอาหารด้วยกันซึ่งไม่ใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใด
หงส์ขาวจะหากินพืชพันธุ์หลากหลายชนิดทั้งบนบกและในน้ำ พวกมันจะกินพืชเป็นส่วนใหญ่ โดยหงส์จะหากินใต้น้ำด้วยการยื่นคอที่ยาวดำลงไปในน้ำ อาหารส่วนใหญ่จะเป็นรากไม้ หัวพืช กิ่งไม้ ใบไม้ของพืชใต้น้ำ และกินพืชผลทางการเกษตรอย่างข้าวสาลี เป็นต้น
หงส์ขาวจะปกป้องคู่และลูกของมัน การโจมตีด้วยเสียงขู่ซึ่งเป็นการพ่นลมออกจากปากอย่างแรง คล้ายๆ “แฮ่” หรือ "ฟู่" และหากไม่เพียงพอก็จะโจมตีรวดเร็วโดยการทุบศัตรูด้วยเดือยกระดูกปีกพร้อมกับการงับด้วยจะงอยปากขนาดใหญ่ นอกจากศัตรูแล้ว หงส์ขาวยังโจมตีคนที่เข้ามาใก้ลดินแดนของมันเช่นกัน
หงส์ขาวเป็นนกที่มนุษย์ไม่ใช้เป็นอาหาร แต่จะเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงสวยงามได้ โดยมักเลี้ยงตามสระน้ำตามสวนสาธารณะหรือสถานที่ต่าง ๆ หงส์ขาวถือเป็นสัตว์ที่มีความสวยสง่างาม ท่วงท่าอ่อนช้อย โดยเฉพาะเมื่อว่ายน้ำ ช่วงคอที่ยาวระหง โค้งงอ
หงส์ขาวยังถือเป็นสัญลักษณ์ของความรัก เพราะเป็นสัตว์ที่มีคู่เดียวไปตลอดชีวิต หงส์ขาวจะแสดงความเศร้าโศกเสียใจเมื่อคู่ครองหรือลูกหงส์สูญหายหรือตายไป หงส์ขาวจะไว้อาลัยโดยอาจจะยังอยู่ในที่
ที่คู่ของมันเคยอาศัยอยู่หรือบินออกไปร่วมฝูงใหญ่ หากคู่ใดคู่หนึ่งเสียชีวิตในขณะที่มีเลี้ยงลูก พ่อหงส์หรือแม่หงส์ที่เหลืออยู่จะรับหน้าที่แทนทั้งหมดในการดูแลลูก
ในอังกฤษหากมีการทำร้ายหงส์อัตราการโจมตีหงส์จะถือเป็นความผิดทางอาญาเนื่องจากหงส์ขาวอยู่ภายใต้การคุ้มครองสูงสุด เพราะมีความเกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์ หงส์ขาวได้รับการดูแลอย่างดีโดยเฉพาะหงส์ขาวที่อยู่ในวินด์เซอร์ (Swan Lifeline) และที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำเทมส์ใกล้กับปราสาทวินด์เซอร์
สำหรับหงส์ขาวของเรานั้นอยู่ที่แม่น้ำใก้ลบ้าน เราดูแลหงส์ขาวคู่นี้เป็นเวลานานจนได้รับความเชื่อใจให้เข้าใก้ลได้ หงส์ขาวคู่นี้อาศัยหากินที่แม่น้ำนี้มานานโดยเดินทางล่อยลอยจากต้นน้ำไปจนกระทั้งถึงปลายน้ำหาอาหารไปเรื่อย ๆ
ทุกวันๆ ในช่วงเวลาตอนเย็น ๆ เราจะลงไปที่ท่าน้ำเพื่อรอเวลาที่หงส์จะผ่านมาที่ท่าน้ำใก้ลบ้าน ซึ่งเราจะคอยเวลาเดิมเป็นประจำ บางวันเราก็เจอบางวันก็ไม่เจอ เราคอยจะให้อาหารแก่หงส์ ตอนที่หงส์สร้างรังเราแอบไปดูทุกวันว่าทั้งคู่เป็นอย่างไรบ้าง เราดูแลหงส์คู่นี้จนทั้งคู่สร้างรังเสร็จสมบูรณ์มีลูกหงส์ที่น่ารัก
อาหารที่เราให้เป็นอาหารสำหรับหงส์ขาวโดยเฉพาะ ยิ่งช่วงหน้าหนาวอาหารในแม่น้ำค่อนข้างหายาก หงส์ต้องการอาหารดังนั้นอาหารที่เราให้ถือว่าจำเป็นสำหรับหงส์ขาวมากเลยที่เดียว
Bryan Adams Lyrics
